Ignatius heeft het in zijn brieven heel veel over de bisschop, de raad van priesters, en de diakenen; dat was in de kerken die hij aanschreef de vorm van kerkbestuur. Ik geef hier een uitgebreide samenvatting van wat Ignatius over dit thema schrijft.
Ignatius is blij met de situatie in de kerk van Magnesia, want de priesters onderwerpen zich aan hun bisschop ‘als aan de Vader van Jezus Christus, de bisschop van allen.’ (Magnesia 3:1)
En van de diaken Zotion uit Magnesia zegt Ignatius dat die ‘is onderworpen aan de bisschop als aan de genade van God, en aan de raad van priesters als aan de wet van Jezus Christus. (Magnesia 2)
Dit maakt duidelijk dat de sprake was van een eenhoofdig leiderschap van de bisschop, dat de priesters hem dienden, en dat de diakenen ten dienste van bisschop en priesters stonden. Ignatius vertelt aan deze leiders:
Doe alles in goddelijke harmonie, de bisschop die voorzit in de plaats van God, en de priesters in de plaats van de raad van de apostelen, en de diakenen, die me bijzonder dierbaar zijn, omdat aan hen het dienen van Jezus Christus is toevertrouwd. (Magnesia 6:1)
De gemeente moet unaniem en harmonieus zijn. (Efeze 4:2) Om dat te bereiken schrijft Ignatius de kerken dat ze hun leiderschap moeten gehoorzamen: ‘Let op de bisschop, de raad van presbyters, en de diakenen’. (Philadelphia 7:1)
Een goede navolger van Christus onderwerpt zich aan zijn bisschop, want hij moet die beschouwen ‘als de Heer zelf.’ (Efeze 6:1). Van de Kerk in Tralles zegt Ignatius dat die was onderworpen aan hun bisschop ‘als aan Jezus christus’. (Tralles 2:1)
Onderwerpt u aan de bisschop en aan elkaar, zoals Jezus Christus in het vlees aan de vader onderworpen was, en zoals de apostelen dat waren aan Christus en aan de Vader. (Magnesia 13:2)
De noodzaak van onderwerping geldt niet alleen aan de bisschop, maar ook aan de priesters en diakenen. Ignatius verwacht dat de gelovigen ‘samengevoegd zijn in verenigde gehoorzaamheid en onderworpen aan de bisschop en de raad van presbyters.’ (Efeze 2:2)
Laat er niets onder u zijn dat u kan verdelen maar weest verenigd met de bisschop en met hen die leiding geven. (Magnesia 6:2)
Zoals de Heer niets deed zonder de Vader [...] zo moet u niets doen zonder de bisschop en de presbyters. [...] U moet allen samen rennen als naar één tempel, als naar één altaar, naar één Jezus Christus. (Magnesia 7:1-2)
Doe niets zonder de bisschop maar weest ook onderworpen aan de raad van priesters als aan de apostelen van Jezus Christus. (Tralles 2:2)
Laat een ieder de diakenen respecteren als Jezus Christus, net zoals ze de bisschop respecteren, die een model is van de Vader, en de presbyters als Gods raad en als de groep van de apostelen. Zonder deze kan geen groep geen Kerk worden genoemd. (Tralles 3:1)
Een ieder die ook maar iets doet zonder de bisschop en de raad van presbyters en de diakenen heeft geen rein geweten. (Tralles 7:2)
Weest onderworpen aan de bisschop als aan de geboden, en ook aan de raad der priesters. (Tralles 13:2)
Aan de Kerk in Philadelphia schrijft Ignatius dat hij wenst dat ze ‘één [zijn] met de bisschop en de priesters en de diakenen die met hem zijn, die zijn aangesteld door het gemoed van Jezus Christus en die Hij, in overeenstemming met zijn wil, veilig heeft vastgesteld door zijn Heilige Geest. (Philadelphia, aanhef)
Deze onderwerping aan de leiders, en aan de bisschop in de eerste plaats, is wat Ignatius betreft het voornaamste tegengif tegen ketterij en verdeeldheid in de Kerk: ‘Vlucht voor verdeeldheid en valse leer; waar de herder is, daar volgen de schapen.’ (Phil. 2:1) Die herder is de bisschop.
Doe niets zonder de bisschop. Bewaak je lichamen als de tempel van God. Heb de eenheid lief. Vlucht van verdeeldheid. Wordt navolgers van Jezus Christus, zoals Hij dat is van zijn Vader.’(Phil. 8:1)
In Philadelphia is geen dwaalleer want:
[...] allen die aan God en Jezus Christus toebehoren zijn met de bisschop, en allen die zich bekeren en de eenheid van de Kerk binnentreden zullen aan God behoren, zo dat ze leven in overeenstemming met Jezus Christus. Laat u niet misleiden, broeders en zusters; als iemand een scheuringmaker volgt, dan zullen die het koninkrijk van God niet beërven. Als iemand vreemde ideeën heeft, maken ze zich daarmee los van het lijden [van Christus] (Philadelphia 3:2-3)
Ziet er daarom op toe deel te hebben in de ene Eucharistie (want er is één vlees van onze Heer Jezus Christus, en één beker die leidt tot eenheid door zijn bloed; er is één altaar, net zoals er één bisschop is, samen met de raad van priesters en de diakenen, mijn mede dienstknechten. (Philadelphia 4)
De bisschop met zijn medeleiders en de Eucharistie die ze vieren zijn dus het hart van kerkelijke eenheid. Die Eucharistie was overigens precies een aspect van meningsverschillen met de docetistische ketters die Ignatius bestrijdt. Die wilden geen Eucharistie vieren. Voor meer daarover, zie HIER. Aan de gemeente in Efeze schrijft Ignatius ook over het belang van de Eucharistie:
Zo iemand niet in het heiligdom is, dan ontbreekt hem het brood van God. Want als het gebed van twee of drie al zulke kracht heeft, hoeveel te meer dat van de bisschop samen met hele kerk. Wie dus niet samenkomt met de gemeenschap, toont daarmee zijn arrogantie [...] Laten we daarom voorzichtig zijn dat we de bisschop niet tegenstaan, opdat we God gehoorzamen. (Efeze 5:2-3)
Doe er daarom alles aan om vaker bijeen te komen voor Eucharistie [het woord betekent dankzegging] aan God en tot zijn lof. Want als u vaak samenkomt worden de machten van satan omvergeworpen en zijn vernietigingskracht wordt tenietgedaan door de unanimiteit van uw geloof. (Efeze 13:1)
U allen, [...] komt bij elkaar [...] opdat u de bisschop en de raad van priesters zult gehoorzamen met een onverstoord gemoed, brekende het ene brood dat het medicijn voor onsterfelijkheid is, het tegengif dat we nemen omdat we niet sterven maar voor eeuwig leven in Jezus Christus. (Efeze 20:2)
Tenslotte, een laatste citaat uit Ignatius’ brief aan de Kerk in Efeze. Ignatius schrijft ze dat ze:
[...] samen in harmonie snel moeten lopen in harmonie met het gemoed van God. Want Jezus Christus, ons onvervreemdbare leven, is het gemoed van de Vader, net zo als de bisschoppen die over de hele wereld zijn aangesteld, in het gemoed van Christus zijn. Daarom is het gepast voor u om samen snel te lopen in harmonie met het gemoed van de bisschop, en dat doet u ook, want uw raad van priesters [...] is afgestemd op de bisschop zoals de snaren van een lier. (Efeze 3:2-4:1)
Dit citaat wekt de indruk dat Ignatius de kerkelijke eenheid, die ketterijen buiten de deur houdt, in de eerste plaats zoekt in de harmonie tussen de kerkelijke leiders die hun bisschop volgen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten